Het is (zo goed als) af

Meer dan een jaar sinds onze vorige blogpost. Bouwen en regelmatig bloggen: respect voor wie het kan.

Wij zijn ondertussen verhuisd en wonen al meer dan 6 maand in ons strooien huis. Het heeft wat langer geduurd dan gepland en het is nog altijd een soort work in progress. Maar we wonen en dat is het belangrijkste.

We hebben er nu ook een eerste (zeer zachte) winter opzitten, dus kunnen we al wat vertellen over de ‘energieprestaties’ van ons strohuis.

Eerst misschien even uitleggen hoe ons energiesysteem werkt.

Isolatie

• Stro in dak en muren
• 12 cm synthetische isolatie in vloer (8cm resolschuim, 4 cm eps)
• 1.1 glas voor buitenschrijnwerk

Verwarming en warm water

• Zonneboiler (3 panelen van 1,7 m², type…)
• Gelaagd buffervat van 1000 liter
• Massakachel (http://www.tigchelkachels.nl/) van 800 kilo die mee instaat voor de verwarming van het water in het buffervat. Propere verbranding met hoog rendement.
• Vloerverwarming op het gelijkvloers

Ventilatie: Type D

En … dat is het. Geen gas of stookolie. Uiteraard wel wat elektriciteit voor pompen en dergelijke.

Tot midden oktober 2013 konden we met de zonneboiler verder voor sanitair warm water. Daarna moesten we bijverwarmen met hout. Sinds eind februari 2014 hebben we de kachel maar een keer moet gebruiken. Dus kort samengvat hebben we een stookseizoen gehad van een kleine 5 maanden. In die tijd hebben we nog geen 3 m³ hout door de kachel gejaagd. Valt reuze mee.

Uiteraard is niks ideaal. Het nadeel aan (bij)verwarmen met een houtkachel is dat je er tijd in steekt. Want wil je warmte en warm water dan moet je ervoor zorgen dat de kachel regelmatig brandt. Op de koudste dagen kwamen we toch aan 3 stookbeurten per dag. Bij dagtemperaturen boven 7 graden volstond 1 stookbeurt om een aangename binnentemperatuur te krijgen. Op koude dagen komt er dus wat planning bij kijken. En na lange afwezigheid duurt het even eer alles terug wat op temperatuur is.

Positieve kant van het verhaal is dat je je zeer bewust wordt van je energiebehoefte. Dat helpt om zuinig om te springen met die energie.

De vloerverwarming hebben we eigenlijk alleen gebruikt in de badkamer. Doordat de massakachel de leefruimte rechtstreeks verwarmt, kunnen we de vloerverwarming daar uit laten. En dat is eigenlijk maar goed ook want de enkele keren dat we de vloerverwarming daar aanzetten, merkten we dat de temperatuur in het buffervat toch razendsnel zakt. Toch wel een minpunt voor onze installatie. Eens rustig bekijken of we daar wat aan kunnen doen.

Algemene conclusie: joepie, het werkt, zonder gas/stookolie en met een bescheiden hoeveelheid hout en elektriciteit.

Volgende test: een echte winter! Laat maar komen.

Lemen, lemen, lemen en nog eens lemen… en buitenbepleistering met trasskalk en chape en riolering en …

Het valt op, de tijd tussen twee berichten begint epische proporties aan te nemen. Het werk gaat nochtans onverminderd door. Maar laten we zeggen dat de fut er ’s avonds nog amper is om al onze avonturen, bevindingen en foto’s online te zetten. Alleen al de laptop openklappen lijkt vaak al een te grote hindernis…

Genoeg gezaagd dus. Over tot de feiten.

Wat is er allemaal gebeurd sinds mei? Boven staan al de houten skeletten van de binnenmuren en ook de eerste Fermacell-platen zijn er dankzij de hulp van nonkel en tante tegenaan gevezen. En ook vloeropbouw en elektriciteit op het verdiep zijn bijna voltooid…

Op het sanitaire vlak hebben we alle waterleidingen gelegd en hebben we zelf de collectoren geplaatst. Gewoon al ons gerief gekocht bij Selfmatic en na wat zoeken – de handleiding van Selfmatic is toch wat rudimentair – toch alles netjes voor mekaar gekregen.

Beneden werden alle binnenmuren afgewerkt. We moeten enkel de douchemuren nog in elkaar knutselen.

De grootste en meest zichtbare verandering is echter leem. Alle binnenmuren hebben al een eerste laag gehad met de hulp van moeder, vader, nonkel, nicht en een zeer snelle vriend van die nicht. Enorme ‘Bedankt!’ voor de hulp. Dat klusje hadden we dankzij al die extra handen rapper geklaard dan verwacht.

Met de leem was het wel wat zoeken. We hebben blijkbaar nogal zware leem aan de haak geslaan bij Hugo Nijs, een Limburgse grondwerker. Zonder heel wat stro en heel wat zand barstte het spul zwaar open tijdens het droogproces. Uiteindelijk kwam het erop neer dat we meer dan de helft zand moesten toevoegen om een goed resultaat te krijgen. En het moet wel gezegd: de leem was verder van zeer goede kwaliteit, geen stenen, geen andere onzuiverheden.

Op het gelijkvloers hebben we ook de afwerkingslaag reeds op de muren gezet. Na wat vallen en opstaan is dat ook best goed gelukt. Daarvoor hebben we met kant en klare leem van Tierrafino gewerkt. 2 bigbags van dat spul hebben we nodig gehad.

Uiteraard komt daar wat meer bij kijken dan bij de eerste laag. Eerst zetten we een laag om alles min of meer recht te krijgen. Dan ging er een wapeningsnet in en daarna was het tijd om de laatste laag te zetten: eerst goed wat leem op de muur zetten, vervolgens met de rij rechttrekken en met de plakspaan de oneffenheden er zoveel mogelijk uithalen. Na een kleine 24u was het naar ons gevoel perfect om aan het sponzen te gaan. Daarvoor kon het zijn dat de leem nog te ‘nat’ was waardoor de strostukjes loskwamen en lichte  groeven begonnen te trekken. Of we de bovenverdiepingen ook zelf gaan doen zal afhangen van tijd, goesting en resterend budget.

Ook de buitengevels hebben hun afwerking gekregen. Aan ons weer de eer stelling te zetten en alles zo goed mogelijk af te plakken, voor Mathias Lootvoet en zijn kompanen alle lof voor hun knappe en snelle werk! Check zeker de foto’s op onze fotopagina.

En waar zijn we nu dan mee bezig?

Wel, het laatste weekend van september hebben we met de nodige hulp van familie zelf de uitvulchape geplaatst. Ondertussen is de vloerisolatie besteld. Wij hebben in tegenstelling tot veel andere strowoningen geen stro als vloerisolatie. Waarom weten we ondertussen al niet meer ;-). Beide methoden hebben hun voor- en nadelen neem ik aan. Qua materiaal zijn we voor Kingspan K3-platen gegaan. Geeft betere isolatiewaarden dan PUR en ‘resolschuim’ zou ook minder belastend zijn voor leefmilieu. Vandaar. Houtvezelplaten waren het echte bio-ecologische alternatief geweest. Maar ergens durf ik zo’n materiaal niet onder een fikse laag chape te steken, irrationeel waarschijnlijk. Maar ook de isolatiewaarde ligt toch wat lager. Dus de keuze was al bij al snel gemaakt.

In afwachting van de isolatieplatenlevering zijn we samen met onze toekomstige buren de buitenriolering in elkaar aan het knutselen. Daar zijn we de twee laatste weekends vooral mee bezig geweest. En dankzij de overvloedige regen is het nog niet bepaald een pretje geweest. Als je daar totaal verkleumd in de regen staat te wroeten vraag je jezelf toch eens af waar je anderhalf jaar geleden in hemels naam aan begonnen bent. Gelukkig kunnen we rekenen op de deskundigheid en machinale hulp van onze grondwerker.

Et voila. Iedereen is terug op de hoogte…

En wanneer we verhuizen? Hopelijk ten laatste in maart 2013.

Jawel, we zijn nog aan het bouwen…

Het is veel te lang geleden dat we nog een update hebben gegeven over onze strobouwwerkzaamheden. We hebben nochtans niet stilgezeten de laatste maanden.

Even opsommen:

• We hebben het plafond van het plat dak afgewerkt met een dampscherm, lattenwerk, extra isolatie en Fermacell-platen.
• Ook de binnenmuren van het gelijkvloers hebben nu allemaal vorm gekregen en zijn al langs een kant afgewerkt met Fermacell-platen.
• We hebben zo goed als alle elektrische leidingen voor het gelijkvloers geplaatst.
• We hebben een houtkot in elkaar getimmerd dat voornamelijk bestaat uit recuperatiemateriaal. Wie zich in de winter aan de houtkachel wil warmen, moet immers wat hout kunnen stockeren.
• We hebben de alle resterende gaten tussen de strobalen in het dak gevuld (was me dat zweten!).

Dank aan alle helpende handen om de zwaarste of ingewikkeldste klusjes te helpen klaren.

De komende weken storten we ons op sanitair, ventilatie, binnenmuren op het verdiep, elektriciteit op het verdiep en de zolder en het afwerken van de zolderplafond. Daarna of ergens tussenin willen we ook alles al zo veel mogelijk van leem voorzien. Daarna is het dan hoog tijd voor de chappe op het gelijkvloers.

Foto’s van de verwezenlijkingen van de laatste weken op onze fotosite.

Echt winter!

Afgelopen weekend hebben we – terwijl het buiten letterlijk ijskoud was – alle houtstructuren voor de binnenmuren van het gelijkvloers afgewerkt. Nu moeten we de fermacellplaten er nog op bevestigen en de electricteit leggen.

Om elektricteit en leidingen te leggen heb je natuurlijk wat plaats nodig. Dus hebben we ook wat opgeruimd. Vooral de 2 bigbags vol stroscheersel stonden in de weg. Die hebben we naar ons werfkeetje in de tuin verhuisd. Dat scheelt al wat.

Nog even wat prentjes:

Waar moet je zitten als het buiten stukken uit de groed vriest? In een bigbag vol met stro!

Winterwerken

Nu de winter zich eindelijk toch eens laat zien, zijn we blij dat we binnen kunnen werken.

We hebben een eerste muurtje geleemd, van binnenuit nog wat gaten gevuld in de stromuren en het raamwerk van een eerste binnenwandje opgetrokken. Van dat laatste hebben we zelfs wat foto’s. Huppakee!

Tinneke vijst ons eerste binnenmuurtje in elkaar.

Een gelukkig nieuwjaar aan iedereen vanuit onze technische ruimte!

Voor het eerste muurtje hebben we het raamwerk op de grond klaargemaakt en daarna op zijn plaats gezet en vastgeschroefd. Of dat voor de rest van de muurtjes zal lukken valt nog te bekijken. Later meer dus.

De eerste laag bepleistering

16 november, eindelijk was het zover. Het Leemniscaat komt onze huizen bezetten. Het sluitstuk van 4 dagen doorwerken als zotten. In die 4 dagen plaatsten we de stelling,  schoren we alle nog ongeschoren muren, we vulden de gaten in de muren met stro, schoten rietmatten en blauwe wapeningsnetten tegen het hout, plakten al het hout dat zichtbaar moet blijven af met plastic folie en verplaatsten tussendoor hele stukken stelling. Om maar te zeggen: tegen dat het 16 november was, waren we redelijk… uitgewrongen. En zonder de hulp van familie en vrienden … was het niet gelukt. Dus aan alle helpers: een enorme merci!

Broer Karl aan de slag met heggenschaar om de laatste stukjes muur recht te scheren. Dikke merci!

Rietmatten op maat maken, doe je het snelst met een verstekzaag...

Enkele minuten voordat het Leemniscaat ons huis onder handen zal nemen. Alles afgeplakt en het hout beschoten met stroken riet en blauw verstevigingsnet. En, het was berekoud ...

De laatste loodjes voor de bezetters. Bij de laatste streepjes zon wordt de achtergevel bepleisterd.

Het resultaat...

Zijgevel met eerste laag traskalk.

En zo kunnen we 2011 afsluiten zoals gepland: eerste laag pleister op de muren, klaar om regen en wind te trotseren zonder plastic. Nu wacht de binnenafwerking: binnenmuren, elektriciteit, water, verwarming … Verhuizen tijdens de zomer 2012? Moet lukken!

En attendant… de buitenbepleistering

Zoals we in onze vorige post vermeldden, is het nu vooral toewerken naar de komst van Mathias Lootvoet, de man die onze buitengevels zal bepleisteren. Dus: overal waar we aangeraken muren scheren, gaten vullen en rietmatten op het hout schieten (om er voor te zorgen dat de pleister ook daar netjes blijft hangen). Ook nog een leuk werkje: de spleet tussen houtskelet en ramen en voordeur opvullen. We zouden dat met PUR kunnen doen, maar we doen het met kokosvezels. Beetje prutswerk, maar tot nu toe best effectief.

Pleisterwerken staan gepland voor midden november. Hopelijk wil het weer dan wat mee.

Nieuwe foto’s op onze fotosite.

Ramen en deuren…

… of aannemers die vroeger dan verwacht opleveren. Ze bestaan dus. We verwachtten de ramen pas tegen eind september – begin oktober, maar nog voor de tweede week van het schooljaar rond was, kregen we al een telefoontje van de schrijnwerker met de vraag of ze volgende week de ramen konden plaatsen. Goed! Perfect, laat maar komen. Et voila, na een dag stevig doorwerken zitten de ramen en onze voordeur erin.

Onze strowerf lijkt zo weer wat meer op een echt huis. En het voelt helemaal anders aan. Het geluid van de straat valt helemaal weg, de wind suist niet meer en ’s ochtends is het binnen warmer dan buiten. Zalig.

Ramen, net voordat ze geplaatst zullen worden

Nog even zonder ramen en deuren

En nu met raam...

Onze voordeur, binnenaanzicht

De ramen van de kleine slaapkamers

Zijgevel wat bijgeschoren nu de plastiek toch opgetrokken was voor het plaatsen van de ramen...

En hoe staat het voor de rest? Al het stro zit bijna in de muren. Dit weekend proberen we de zolder af te krijgen, al wordt dat niet gemakkelijk met al de kleine hoekjes en kantjes die we daar moeten zien te vullen. Gelukkig hebben we al wat inspiratie kunnen  opdoen bij onze buren, zij zijn die fase net door en zijn quasi klaar met stro steken.

Verder stro plaatsen op zolder

Stilleven strobaalbouw-style: waterpas, winkelhaken, pompkrikjes (5 ton), ...

Volgende grote afspraak is de bepleistering van de buitengevels. Maandag bekijken we met Mathias van het Leemniscaat hoe we dat praktisch gaan aanpakken. Dus de komende weken worden volop voorbereiden voor dat grote werk… Wordt vervolgd!

Voorgevel zit vol strobalen!

En voila, dit weekend hebben we de voorgevel vol stro gestopt, en dat ging vlot. Vlotter dan verwacht want we zijn al aan de verdieping van de zijgevel kunnen beginnen.

Tegen eind september zouden we graag al het stro in de muren gestoken hebben, net voordat ze de ramen komen plaatsen. We zien het zitten!

Stro, stro en stro

Het is veel te lang geleden dat we nog eens een teken van leven gegeven hebben op de blog. Niet dat er niks te beleven valt op de werf, integendeel! Ons huis is geëvolueerd van een portie palen met dak tot een huis met muren en uitsparingen voor ramen en deuren. Het evolueert dus, al kan het niet snel genoeg gaan naar ons gevoel.

Maar beginnen bij het begin. Het bouwverlof begint, we hebben een relatief droge werf met de ‘waterdichte’ onderdakplaten. Voor de pannen had de houtskeletbouwer geen tijd meer. En dan begon het dus te regenen, bijna het hele bouwverlof lang. En je raad het al: hier en daar geraakte er toch wat water tussen de aansluitingen tussen 2 onderdakplaten met als gevolg een paar natte strobalen. Gelukkig niks dat we niet kunnen oplossen. Natte balen eruit, droge er terug in. Dat werkje hebben we vorig weekend afgerond. Nu de pannen er effectief op liggen, kunnen ze niet natter meer worden dus hebben we ze vervangen.

Door al die regen merkten we ook meteen dat we de werf best helemaal inpakken met plastiek voordat we beginnen met stromuren te maken. Dus daar hebben we ook nog wat tijd ingestopt. En dan was het eindelijk zover, ergens midden juli zijn we dan stevig uit de startblokken geschoten met het bouwen van onze stromuren, al was het maar voor even…

Na een sprintje ‘muren maken’ van 3 dagen moesten we de strowerf namelijk enkele dagen noodgedwongen achterlaten. Want: vlug even een steen maken van ons ecologisch hartje en het vliegtuig op naar the USA voor het huwelijk van mijn broer om dan na een week terug op de werf te staan met een ferme jetlag. Maar niet geklaagd, het deed deugd om even met hoofd en lichaam ergen anders te zijn. Al bleef ons huis wel steeds in het achterhoofd. Zo konden we het niet laten om ginder wat werkkledij en bits voor de schroefmachine te kopen, de wisselkoers zat immers zwaar in het voordeel voor Europeanen en onze werkkledij en bits zien zwaar af.

We zaten ook wat met een deadline. Begin augustus moesten de ramen opgemeten worden om ietwat op schema te blijven. We willen namelijk tegen de winter de eerste laag trasskalk op de buitenmuren van beide woningen hebben zodat we de plastiek kunnen verwijderen. En omdat dat ten laatste in oktober/november moet gebeuren, is het noodzakelijk dat de ramen er eind september, begin oktober in staan. Dus moesten we ervoor zorgen dat we eerst de muren onder en boven de ramen maakten, en dat voor 5 augustus. En jawel, dat is gelukt!

Sindsdien doen we goed verder aan de andere stukken. Stro tussen de balken stoppen, zorgen dat ze flink spannen, wilgentakken in meppen om de strobalen onderling te verbinden en dan met stevige hoekijzers en potkrikken vast drukken totdat het stro geen kant meer op kan. Als dat gelukt is de horizontale balken waarmee het stro aangeperst is, vastschroeven aan het verticale houtskelet met stevige hoekijzers en een flinke portie schroeven.

En voila, daar zijn we nu nog mee bezig. In de weekends doen we flink verder.

De werf midden augustus...

We hebben ook de heggenschaar al eens getest op onze muren en dat werkt best goed. Met dank aan mijn broer Karl voor alle vierkante meters die hij al voor zijn rekening heeft genomen. Als alles geschoren is moeten we dan alle gaatjes vullen met los stro om er daarna nog eens gauw over te gaan met de heggenschaar. Nog heel wat werk dus voordat de buitenpleistering erop kan.

Karl in actie met heggenschaar

En ook Tinneke zet zich aan het scheren

En dan vergeet ik bijna het belangrijkste: alvast een dikke merci aan iedereen die al is komen helpen! Zonder mijn broers (Karl, Tim en Matthias), zus, ouders, familie en vrienden stonden we vandaag zo ver nog niet. Ook het bezoek van andere strobaalbouwers heeft al ferm deugd gedaan.

Broer Matthias liet ook zijn spierballen al eens rollen...

En ja, ook ik doe al eens iets op de werf...

Nog meer foto’s zien? Neem dan een kijkje op onze fotosite!

Alvast veel strogroeten aan iedereen! Tot gauw…